1917: Το Ισλαχανέ… βλέπει την πόλη να καίγεται

Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων

Κεντρικής Μακεδονίας

του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού

με την αφορμή της επετείου των 100 χρόνων από την μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε το ιστορικό κέντρο της πόλης της Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει την έκθεση

1917: Το Ισλαχανέ… βλέπει την πόλη να καίγεται

στον Πολυχώρο Πολιτισμού της πρώην Σχολής Τεχνών & Επαγγελμάτων Χαμιδιέ- Ισλαχανέ, έναν χώρο που επέζησε της πυρκαγιάς.

Η έκθεση αποτελείται από δύο μέρη, την φωτογραφική περιήγηση στην καιόμενη πόλη, από τη μια, και την υλική μαρτυρία μεθόδων πυρόσβεσης του παρελθόντος, από την άλλη.

Στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρουσιάζονται 47 φωτογραφίες από τη συλλογή φωτογραφιών της Ψηφιοθήκης Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας. Σε ένδειξη ευχαριστίας για τη συνεργασία με το Γαλλικό Υπουργείο ο σχολιασμός των φωτογραφιών είναι στα ελληνικά και στα γαλλικά.

Οι περισσότερες έχουν ληφθεί τις μέρες της πυρκαγιάς και απεικονίζουν την πόλη και τα χαλάσματα, τους ανθρώπους με τα υπάρχοντά τους και τις προσπάθειες πυρόσβεσης από τον συμμαχικό στρατό. Παρουσιάζονται και φωτογραφίες που λήφθηκαν κάποιους μήνες, έως έναν χρόνο, μετά την πυρκαγιά και απεικονίζουν πανοράματα της πόλης, έναν οργανωμένο καταυλισμό πυροπαθών με σχολείο, καθώς και τα μέλη της επιτροπής ανασχεδιασμού του σχεδίου της πόλης, με πιο γνωστό και ηχηρό όνομα τον Ερνέστ Εμπράρ.

Η περιήγηση στην καιόμενη πόλη πλαισιώνεται από την προβολή του αρχαιολογικού ντοκιμαντέρ “1917. Η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης” μια παραγωγή του πρώην Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών, 2012, σε σενάριο-σκηνοθεσία Ελένης Στούμπου-Κατσαμούρη, αρχαιολόγος-σκηνοθέτρια του ΥΠΠΟΑ. Η πυρκαγιά ζωντανεύει μέσα από σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφημένο υλικό από ελληνικά και ξένα αρχεία και τις αναλύσεις έγκριτων ερευνητών. Η ταινία αποτέλεσε την συμμετοχή του Ινστιτούτου στην εκδήλωση του Υπουργείου Πολιτισμού “Περιβάλλον και Πολιτισμός 2012” σε συνεργασία με το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης και συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα ταινιών μικρού μήκους του Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας το 2013.

Στο οπτικοακουστικό υλικό της έκθεσης περιλαμβάνεται η προβολή της προφορικής μαρτυρίας της κ. Βασιλικής Αθυρίδου-Αβαροπούλου, μιας θεσσαλονικιάς που έζησε την πυρκαγιά και, στο ξέσπασμά της, βρισκόταν στη γειτονιά του Ισλαχανέ. Μια πολύτιμη μαρτυρία που συνδέει άμεσα

τον εκθεσιακό χώρο του Ισλαχανέ με την οδυνηρή εμπειρία της πόλης. Το κτίριο του Πολυχώρου τις μέρες εκείνες στέγαζε ακόμη το ορφανοτροφείο- τεχνικό σχολείο της μουσουλμανικής κοινότητας της πόλης. Την μαρτυρία συνέλεξε και μας παραχώρησε η δημοσιογράφος Σοφία Χριστοφορίδου.

Το δεύτερο μέρος της έκθεσης, αποτελεί ένα ταξίδι στην ιστορία της πυρόσβεσης, αλλά και της πυροσβεστικής υπηρεσίας, με τη συνδρομή του Πυροσβεστικού Σώματος της Ελλάδος. Η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης έγινε η αφορμή για τη συγκρότηση του πυροσβεστικού σώματος στην πόλη. Η αποτίμησή της ανέδειξε την αναγκαιότητα αποστολής μιας διμοιρίας του Λόχου των Πυροσβεστών από την Αθήνα, τον πρώτο πυρήνα πυροσβεστών της πόλης, ώσπου να συστηθεί επίσημα, το 1932, η Πυροσβεστική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης.

Το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος εκθέτει σήμερα τα προδρομικά, μουσειακά πια, μέσα πυρόσβεσης της εποχής, συμμετέχοντας στον εορτασμό των 100 χρόνων από την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης. Οι χειροκίνητες αντλίες πυρόσβεσης που εκτίθενται, καταδεικνύουν τις δυσκολίες αντιμετώπισης των πυρκαγιών και συνδέουν τη διαδρομή του Πυροσβεστικού Σώματος με την πόλη.

Η έκθεση αυτή πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Συλλόγου Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού Βορείου Ελλάδος και την Ένωση Υπαλλήλων του Πυροσβεστικού Σώματος Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Τα εγκαίνια θα λάβουν χώρα την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2017, στις 12 το μεσημέρι, στον Πολυχώρο Πολιτισμού της πρώην Σχολής Τεχνών κι Επαγγελμάτων Χαμιδιέ, Ελένης Ζωγράφου 3.

Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό από Δευτέρα ως Παρασκευή 9.00-14.00, μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2017.

Οργάνωση & επιμέλεια: Χριστοφορίδου Σοφία, αρχιτέκτων-μηχανικός

Κονδυλίδου Αρετή: εθνολόγος-κοιν. ανθρωπολόγος

Επικοινωνία:

Τηλέφωνα: 2310.213.800 και 2310. 206.910 E-mail: ynmtekm@culture.gr